อริสโตเติล ผลงาน มีอะไรบ้าง ? มารู้จัก อริสโตเติล นักปรัชญาผู้ริเริ่มแนวคิดเพื่อมวลมนุษยชาติ

อริสโตเติล (Aristotle) เป็นนักปรัชญาชาวกรีกโบราณ ที่ถือว่าเป็นหนึ่งในนักปรัชญาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ ท่านมีอิทธิพลอย่างมากต่อการพัฒนาความคิดปรัชญา วิทยาศาสตร์ และแนวคิดทางการเมือง ซึ่งในบทความนี้ DIYINSPIRNOW จะพาไปรู้จักกับ “อริสโตเติล” ผู้ที่เชื่อเรื่องการพัฒนาตัวเองกันค่ะ

รู้จัก อริสโตเติล ผลงาน ที่ช่วยให้เราพัฒนาวิธีคิด และพัฒนาตัวเองแบบไม่รู้จบ

อริสโตเติล เป็นนักปรัชญา และนักวิทยาศาสตร์ชาวกรีก ซึ่งเป็นลูกศิษย์ของเพลโต อริสโตเติล ผลงาน นั้นครอบคลุมหลายสาขาวิชารวมทั้งจิตวิทยา ฟิสิกส์ ชีววิทยา ตรรกศาสตร์ สัตววิทยา จริยศาสตร์ อภิปรัชญา สุนทรียศาสตร์ บทกวี ดนตรี การละคร วาทศาสตร์ ภาษาศาสตร์ การเมืองและการปกครอง เศรษฐศาสตร์ เป็นต้น ด้วยความที่รู้เยอะ ศึกษาเยอะ การรู้จัก อริสโตเติล ก็เลยทำให้เราได้เรียนรู้ และอยากที่จะพัฒนาตัวเองยิ่งๆ ขึ้นไป เอาเป็นว่า เรามาทำความรู้จักอริสโตเติลให้มากขึ้นกันนะคะ

รู้จัก อริสโตเติล ผ่านประวัติโดยย่อ

อริสโตเติล เป็นนักปรัชญา และนักวิทยาศาสตร์ชาวกรีก เกิดในปี 384 ก่อนคริสตศักราช ในเมือง Stagira  ทางตอนเหนือของกรีซ เป็นศิษย์ของ เพลโต ในอคาเดมี (Academy) ของเพลโตในอาเธนส์ เป็นเวลา 20 ปี ซึ่งภายหลังจากที่เพลโตเสียชีวิต อริสโตเติลได้ทิ้งอคาเดมี และได้ก่อตั้งโรงเรียนปรัชญาของตัวเองขึ้น ชื่อ “ไลเซียม” (Lyceum) อริสโตเติลได้รับเชิญจากกษัตริย์ฟิลิปแห่งมาซิโดเนีย ให้ไปเป็นครูสอนวิชาให้กับเจ้าชายอเล็กซานเดอร์ (ต่อมาเป็นอเล็กซานเดอร์มหาราช) หลังจากที่อเล็กซานเดอร์ทรงขึ้นครองราชย์ อริสโตเติลได้กลับมาที่เมืองอาเธนส์และได้ก่อตั้งโรงเรียนปรัชญาขึ้นอีกครั้ง อริสโตเติลเสียชีวิตในปี 322 ก่อนคริสตศักราช ในเมืองคาเลคิส ทางตะวันออกของกรีซ ด้วยโรคทางกระเพาะ ถือได้ว่าอริสโตเติลเป็นนักปรัชญาที่มีอิทธิพล และผลงานสำคัญที่สุดคนหนึ่งในประวัติศาสตร์ปรัชญาของตะวันตก โดยมีสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับศิษย์ที่ยิ่งใหญ่อย่างอเล็กซานเดอร์มหาราช

อริสโตเติล แนวคิดที่น่าสนใจ มีอะไรบ้าง ?

แนวคิดเด่นๆ ของอริสโตเติล ที่มีอิทธิพลอย่างมากในประวัติศาสตร์ของปรัชญาและความคิด ได้แก่

1. แนวคิดเรื่อง “Eudaimonia” (ยูไดโมเนีย) : เป็นแนวคิดเกี่ยวกับความสุขที่ยิ่งใหญ่และความเจริญรุ่งเรืองสูงสุดของมนุษย์ ถือว่าเป็น “Ultimate Goal” หรือเป้าหมายสูงสุดของมนุษย์ในการดำเนินชีวิต
2. แนวคิดเรื่อง “Virtue Ethics” (จริยธรรมแห่งคุณความดี) : เน้นการพัฒนาคุณลักษณะและความมีคุณธรรมของบุคคล มากกว่าการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ เห็นว่าการมีคุณธรรมจะนำไปสู่การกระทำที่ดีงาม
3. แนวคิดเรื่อง “Four Causes” (สาเหตุ 4 ประการ) : อธิบายสาเหตุของการเกิดขึ้นของสิ่งต่างๆ ด้วย 4 สาเหตุ ได้แก่ สาเหตุวัตถุ รูปแบบ ประสิทธิ์ และจุดมุ่งหมายซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของการวิเคราะห์แบบอาเรียน
4. แนวคิดเรื่อง “Motion and Change” (การเคลื่อนไหวและการเปลี่ยนแปลง) : อธิบายถึงการเปลี่ยนแปลงและการเคลื่อนไหวของสรรพสิ่งในโลกซึ่งเป็นแนวคิดพื้นฐานทางอภิปรัชญาที่มีอิทธิพลมาก
5. แนวคิดเรื่อง “The State” (รัฐ) และรูปแบบของรัฐบาล : วิเคราะห์ถึงหน้าที่ และรูปแบบของรัฐและระบบการเมืองการปกครอง

อริสโตเติลถือเป็นหนึ่งในนักปรัชญาที่มีความสำคัญและอิทธิพลมากที่สุด ซึ่งแนวคิดเหล่านี้ได้รับการศึกษาและพัฒนาต่อมาจนถึงปัจจุบัน

อริสโตเติล ผลงาน มีอะไรบ้าง ?

มีหลายผลงานสำคัญของอริสโตเติลที่ยังคงได้รับการศึกษาและอ้างอิงจนถึงปัจจุบัน ดังต่อไปนี้

1. ด้านปรัชญา :

1. Nicomachean Ethics : ผลงานด้านจริยศาสตร์ที่อธิบายถึงคุณธรรมและการดำเนินชีวิตที่ดีงาม ซึ่งเป็นหนึ่งในผลงานชิ้นสำคัญของอริสโตเติล ซึ่งเป็นงานทางด้านจริยศาสตร์ (Ethics) ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในผลงานที่มีอิทธิพลมากที่สุดในปรัชญาตะวันตก โดยมีแนวคิดหลัก เรื่องความดีงามสูงสุดของมนุษย์ที่เรียกว่า “Eudaimonia”อธิบายว่าความสุข และความเจริญรุ่งเรืองสูงสุดของมนุษย์คือการดำเนินชีวิตที่มีคุณธรรมและความดีงาม เป็นรากฐานสำคัญของทฤษฎีจริยธรรมแห่งคุณความดี (Virtue Ethics) สำหรับแนวคิดหลักๆ ก็คือ การมีคุณธรรมและความประพฤติที่ดีเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการดำเนินชีวิต การพัฒนาความดีงามและการควบคุมตนเองเป็นทางสู่ความสุขที่แท้จริง และการตัดสินความถูกต้องไม่ขึ้นกับกฎเกณฑ์ทางศีลธรรม แต่ขึ้นกับการกระทำที่มีคุณธรรม Nicomachean Ethics จึงถือเป็นผลงานสำคัญที่ได้วางรากฐาน และมีอิทธิพลต่อการพัฒนาทฤษฎีทางจริยศาสตร์ในโลกตะวันตกจนถึงปัจจุบัน
2. Metaphysics :  ผลงานด้านอภิปรัชญาที่วิเคราะห์ถึงธรรมชาติของความจริงและการดำรงอยู่ ศึกษาเกี่ยวกับธรรมชาติและความเป็นจริงอย่างแท้จริง ซึ่ง อริสโตเติลได้อธิบายถึงแก่นสาร และหลักการพื้นฐานของความเป็นจริงในโลกซึ่งเนื้อหาสำคัญได้แก่ การวิเคราะห์ถึงการเคลื่อนไหว (Motion) และการเปลี่ยนแปลง (Change) ของสรรพสิ่ง การอธิบายเกี่ยวกับสาเหตุ 4 ประการ (Four Causes) ที่ทำให้สิ่งต่างๆ เกิดขึ้น และการอภิปรายถึงแนวคิดเรื่องธรรมชาติของความเป็นจริง เรียกว่าเป็นงานที่วางรากฐานอย่างมั่นคงสำหรับการศึกษาทางอภิปรัชญาในโลกตะวันตก และมีอิทธิพลอย่างมากต่อการพัฒนาความคิดและแนวทางการศึกษาในสาขาต่างๆ ในโลกตะวันตกมาจนถึงปัจจุบัน

2. ด้านวิทยาศาสตร์ :

1. History of Animals และ On the Parts of Animals : ผลงานทางชีววิทยาที่จำแนกและอธิบายถึงสิ่งมีชีวิต ซึ่ง History of Animals (Historia Animalium) นั้นเป็นผลงานที่อริสโตเติลได้ศึกษาและจำแนกสิ่งมีชีวิตต่างๆ อย่างเป็นระบบ ได้อธิบายลักษณะทางกายภาพ พฤติกรรม และวิถีชีวิตของสัตว์มากกว่า 500 ชนิด ถือเป็นงานจัดจำแนกสัตว์ชิ้นสำคัญในประวัติศาสตร์ชีววิทยา ส่วน On the Parts of Animals (De Partibus Animalium) นั้นเป็นผลงานที่อริสโตเติลวิเคราะห์และอธิบายถึงโครงสร้างและอวัยวะต่างๆ ของสัตว์ที่ ได้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างรูปร่างและหน้าที่ของอวัยวะในสัตว์ เป็นงานที่วางรากฐานของการศึกษากายวิภาคศาสตร์เชิงเปรียบเทียบ ซึ่งทั้งสองผลงานนี้ถือเป็นงานชีววิทยาที่มีความสำคัญมากในช่วงเวลานั้น และยังคงได้รับการศึกษาและอ้างอิงจนถึงปัจจุบัน 
2. Physics : ผลงานทางฟิสิกส์ที่กล่าวถึงกฎและทฤษฎีพื้นฐานของธรรมชาติอริสโตเติลได้อธิบายและวิเคราะห์ ถึงหลักการพื้นฐานและกฎของธรรมชาติ เช่น กฎการเคลื่อนที่ของวัตถุ ได้นำเสนอแนวคิดเรื่องการเคลื่อนไหวและการเปลี่ยนแปลง (Motion and Change) ในโลกธรรมชาติ ซึ่ง Physics ประกอบด้วยหลายเล่ม เช่น Physics, On the Heavens, On Generation and Corruption เป็นการรวบรวมแนวคิด และทฤษฎีพื้นฐานเกี่ยวกับธรรมชาติและปรากฏการณ์ทางกายภาพ และแน่นอน นี่เป็นผลงานที่วางรากฐานและมีอิทธิพลอย่างมากต่อการพัฒนาวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ที่ได้รับการศึกษาและพัฒนาต่อมาจนถึงปัจจุบัน

3. ด้านการเมือง : Politics ผลงานที่วิเคราะห์ถึงรูปแบบการปกครอง หน้าที่ของรัฐ และระบอบการเมืองที่ อริสโตเติลได้วิเคราะห์ และนำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับรัฐ ระบบการปกครอง และการเมือง ได้อธิบายถึงวัตถุประสงค์และหน้าที่ของรัฐ รวมถึงรูปแบบของระบอบการปกครองต่างๆ Politics ประกอบด้วย 8 เล่ม ซึ่งครอบคลุมทั้งทฤษฎีและประเด็นปฏิบัติทางการเมือง เป็นงานที่วางรากฐาน และมีอิทธิพลอย่างสูงต่อการพัฒนาทฤษฎีทางการเมืองและรัฐศาสตร์ ซึ่งยังคงมีอิทธิพลและได้รับการศึกษาต่อเนื่องในปัจจุบัน
4. ด้านการศึกษา : “On the Soul” (De Anima) ของอริสโตเติล คือผลงานชิ้นสำคัญที่เกี่ยวกับธรรมชาติของจิตวิญญาณ (soul) ของมนุษย์ ใจความหลักคือ การให้นิยามของจิตวิญญาณ (soul) ซึ่ง อริสโตเติลนิยามว่า จิตวิญญาณคือ “การกระทำที่แท้จริงขั้นแรก” ของร่างกายที่มีชีวิต ซึ่งเป็นหลักการที่ให้ชีวิตแก่สิ่งมีชีวิต อริสโตเติลแบ่งจิตวิญญาณออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ ระดับการเลี้ยงดู (nutritive) ระดับความรู้สึก (sensitive) และระดับสติปัญญา (intellective) อริสโตเติล ผลงานชิ้นนี้ มองว่าจิตวิญญาณคือการกระทำที่เป็นจริงของร่างกายที่มีศักยภาพ โดยร่างกายให้ศักยภาพ และจิตวิญญาณคือความเป็นจริงที่ทำให้มันมีชีวิต นอกจากนี้อริสโตเติลยังให้ความสนใจเป็นพิเศษกับธรรมชาติของสมองและสติปัญญามนุษย์ โดยแยกแยะระหว่างสติปัญญาที่เป็นกลางและสติปัญญาที่เป็นการกระทำ และพิจารณาถึงประเด็นว่าจิตวิญญาณอาจไม่ตาย แม้ว่าความเห็นของเขาในประเด็นนี้จะไม่ชัดเจนนัก เรียกว่า “On the Soul” เป็นงานคลาสสิกที่มีอิทธิพลอย่างมากในประวัติศาสตร์ของปรัชญาและจิตวิทยาตะวันตก เพราะเป็นตัวบ่งชี้ทฤษฎีของอริสโตเติลเกี่ยวกับธรรมชาติและหน้าที่ของจิตวิญญาณมนุษย์อย่างครบถ้วน
5. ด้านวรรณกรรม : “Poetics” (เรื่อง ศิลปะการประพันธ์) ของอริสโตเติลเป็นหนึ่งในผลงานชิ้นสำคัญของอริสโตเติล ซึ่งเป็นทฤษฎีว่าด้วยศิลปะการประพันธ์ และการสร้างสรรค์งานวรรณกรรม อริสโตเติลได้นิยาม และการจำแนกรูปแบบของงานวรรณกรรม เช่น กวีนิพนธ์, ละคร, เรื่องเล่า เป็นต้น โดยการวิเคราะห์องค์ประกอบสำคัญของงานวรรณกรรม เช่น โครงเรื่อง, ตัวละคร, การใช้ภาษา ฯลฯ นอกจากนี้ยังกำหนดหลักการและคุณสมบัติของงานวรรณกรรมที่ดี เช่น ความสอดคล้องของเหตุการณ์, ความน่าจะเป็น, การสร้างความตื่นเต้น เป็นต้น อีกทั้งอริสโตเติล ผลงานชิ้นนี้ยังได้แบ่งประเภทละคร และการวิเคราะห์โครงสร้างของละคร อธิบายบทบาทและความหมายของละครตลก (comedy) และละครโศก (tragedy) จึงถือเป็นตำราคลาสสิกที่มีอิทธิพลอย่างมากต่อการศึกษาและการวิจารณ์งานวรรณกรรมในแนวคิดตะวันตกจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสรรค์และการวิเคราะห์ละคร

วิธีพัฒนาตัวเอง ตามแบบอริสโตเติล

ตามแนวทางของอริสโตเติล การพัฒนาตัวเองมีหลักการสำคัญ ดังนี้ :

1. การมุ่งสู่ความดีงาม (Eudaimonia) : อริสโตเติลมองว่าจุดหมายสูงสุดในชีวิตคือ การมีชีวิตที่ดีงาม (eudaimonia) ซึ่งเป็นสภาวะที่มีความสุขและมีคุณธรรมประจำตัว ดังนั้น การพัฒนาตัวเองจึงควรมุ่งไปที่การสร้างความดีงามและบรรลุสภาวะดังกล่าว
2. การพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม (Virtue Ethics) : อริสโตเติลเชื่อว่าคุณธรรมสามารถฝึกฝนและพัฒนาได้ และการพัฒนาคุณธรรมนั้นเป็นเรื่องสำคัญ เช่น ความกล้าหาญ ความรอบคอบ ความเป็นธรรม เป็นต้น
3. การใช้ปัญญาและความสมดุล (Phronesis) : อริสโตเติลเน้นความสำคัญของปัญญา (Phronesis) ในการตัดสินใจและแก้ปัญหาในชีวิต ซึ่งการใช้ปัญญาอย่างถูกต้องจะนำไปสู่ความสมดุลและความพอดีในการดำเนินชีวิต
4. การเปิดรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต : อริสโตเติล แนวคิด เชื่อว่าความรู้ และปัญญาเป็นสิ่งที่ต้องพัฒนาอย่างต่อเนื่อง การเรียนรู้ตลอดชีวิตจึงเป็นสิ่งสำคัญต่อการพัฒนาตนเอง

Inspire Now ! : อริสโตเติล แนวคิดหลักๆ นั้น จะเน้นที่การพัฒนาตนเองในแง่ของคุณธรรม ปัญญา และการมีชีวิตที่ดีงาม ซึ่งเป็นหลักปรัชญาที่มีอิทธิพลต่อการพัฒนาตนเองในแนวคิดตะวันตกมาจนถึงปัจจุบันนั่นเองค่ะ

DIY INSPIRE NOW คือแรงบันดาลใจของฉันใช่หรือไม่ ? รู้จักอริสโตเติล ผลงาน และแนวคิดแล้ว คิดเห็นยังไงกันบ้าง อริสโตเติล เป็นครูในอุดมคติของใคร อยากเริ่มพัฒนาตัวเองแบบไหน มาแชร์กันนะคะ ♡

Featured Image Credit : freepik.com/Ruslan Batiuk