ชวนรู้ ประวัตินางสงกรานต์ และนางสงกรานต์ 2567 คือใคร ? ทำไมต้องกำหนดในทุกๆ ปี ?!

ย่างเข้าเดือนเมษายนเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ในปี 2567 นี้ รัฐบาลไทยได้กำหนดให้มีการเฉลิมฉลองสงกรานต์อย่างยิ่งใหญ่ อันเป็นการผลักดันเทศกาลสงกรานต์ไทยสู่เทศกาลระดับโลก และเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอันเป็นหนึ่งใน Soft Power ของไทย โดยกำหนดให้มีการจัดสงกรานต์ตั้งแต่วันที่ 1 – 21 เมษายน 2567 รวมทั้งสิ้น 21 วันเลยทีเดียว ถ้าพูดถึงเทศกาลสงกรานต์ นอกจากการเล่นน้ำและการกลับไปเยี่ยมญาติผู้ใหญ่เพื่อรดน้ำขอพรแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้ก็คือ นางสงกรานต์ที่ถูกกำหนดไว้ในทุกๆ ปีนั่นเองค่ะ ประวัตินางสงกรานต์ เป็นอย่างไร ? และนางสงกรานต์ในปี 2567 นี้ชื่ออะไร ? ชวนมาอ่านเกร็ดความรู้เล็กๆ น้อยๆ เกี่ยวกับนางสงกรานต์กันค่ะ

ประวัตินางสงกรานต์ มีความเป็นมาอย่างไร ทำไมต้องมีนางสงกรานต์ในทุกปี ?

ก่อนจะไปพูดถึงประวัตินางสงกรานต์ เรามาทำความเข้าใจที่มาที่ไปของเทศกาลสงกรานต์กันก่อนดีกว่าค่ะ คำว่า สงกรานต์ หมายถึง “เคลื่อนย้าย” มาจากภาษาสันสกฤตโบราณ อธิบายถึงการเคลื่อนย้ายจักรราศีจากปีเก่าเข้าสู่ปีใหม่ ซึ่งเป็นการเคลื่อนย้ายราศีจากดาวดวงหนึ่งไปยังอีกดวงหนึ่ง ในเดือนเมษายนดวงอาทิตย์จะออกจากราศีเมษและเข้าสู่ราศีพฤษภ ซึ่งเป็นช่วงที่เรียกว่า มหาสงกรานต์ และในยุคปัจจุบันวันสงกรานต์จะตรงกับวันปีใหม่ไทยอย่างเป็นทางการในเดือนเมษายน ที่เป็นเดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติของไทย และถือเป็นวันปีใหม่ของไทยอย่างเป็นทางการ ในปีพ.ศ. 2431 ในยุคของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) แต่หลังจากนั้น ในปี พ.ศ. 2484 รัฐบาลได้ย้ายวันปีใหม่อย่างเป็นทางการไปเป็นวันที่ 1 มกราคม เพื่อให้สอดคล้องกับประเทศอื่นๆ ส่วนใหญ่ แต่ยังคงยึดถือวันสงกรานต์เป็นวันปีใหม่ดั้งเดิมของไทยมาจนถึงปัจจุบัน

นอกจากการเฉลิมฉลองเทศกาลสงกรานต์ในประเทศไทยแล้ว ในวันสงกรานต์ยังมีตำนานเรื่องนางสงกรานต์ทั้ง 7 ที่บอกเล่าสืบต่อกันมาช้านานอีกด้วย และประวัติของนางสงกรานต์นั้นเป็นยังไง ทำไมจะต้องมีนางสงกรานต์ประจำทุกๆ ปี แล้วนางสงกรานต์ประจำปี 2567 เป็นใคร ? ไปดูพร้อมๆ กันเลยค่ะ

นางสงกรานต์ ปีนี้ คือใคร ? พร้อมเปิดประวัตินางสงกรานต์ที่บางคนอาจไม่เคยรู้ !

นางสงกรานต์ 2567 มีชื่อว่า “นางมโหธรเทวี” ทัดดอกสามหาว ทรงพาหุรัด อาภรณ์ด้วยแก้วนิลรัตน์ ภักษาหารคือเนื้อทราย พระหัตถ์ขวาทรงจักร พระหัตถ์ซ้ายทรงตรีศูล เสด็จมาบนหลังมยุรา (นกยูง) โดยนางสงกรานต์ เป็นคติความเชื่อที่ปรากฏอยู่ในตำนานสงกรานต์ ซึ่งเป็นอุบายเพื่อให้คนสมัยก่อนได้ทราบว่า วันมหาสงกรานต์ อันเป็นวันที่พระอาทิตย์เคลื่อนสู่ราศีเมษตามหลักโหราศาสตร์ และก็เป็นวันขึ้นปีใหม่นั้น ตรงกับวันเวลาใด โดยสมมติเป็นนางสงกรานต์ทั้ง 7 เทียบกับแต่ละวันในสัปดาห์ ซึ่งมีอยู่ 7 วัน เพื่อให้จดจำได้ง่ายนั่นเองค่ะ

สำหรับประวัตินางสงกรานต์นั้น มีเรื่องเล่าว่า ตามความเชื่อเรื่องเทพเจ้าในศาสนาฮินดู มีพระพรหมผู้สร้างซึ่งเป็นเทพสี่หน้า อันมีชื่อเรียกขานว่า “ท้าวกบิลพรหม” หรือ ท้าวมหาสงกรานต์ ผู้ที่สนุกกับการเดิมพัน และวันหนึ่งเขาได้พบกับเด็กชายวัยเจ็ดขวบชื่อว่า ธรรมบาลกุมาร ผู้มีความสามารถในการเรียนรู้และสามารถท่องพระคัมภีร์ในที่สาธารณะได้ เด็กชายยังขึ้นชื่อว่าสามารถเข้าใจภาษาของนกได้ด้วย ท้าวกบิลพรหมต้องการทดสอบความรู้ของเด็ก เขาจึงลงมายังโลกและเสนอปริศนาสามข้อให้กับเด็กชาย หากว่าธรรมบาลสามารถตอบปริศนาทั้ง 3 ข้อได้อย่างถูกต้อง ท้าวกบิลพรหมจะยอมตัดศีรษะตนเองให้เด็กชาย อย่างไรก็ตาม หากเด็กชายไม่สามารถหาคำตอบมาได้ภายในเจ็ดวัน เขาจะต้องสูญเสียหัวของตัวเองให้ท้าวกบิลพรหมแทน

แต่ด้วยเพราะท้าวกบิลพรหมมีพลังพิเศษ ศีรษะของพระองค์นั้นร้อนมาก หากตกลงที่พื้น โลกจะถูกกลืนไปด้วยพายุเพลิงและทำลายทุกชีวิต หากปล่อยทิ้งไว้ในอากาศ จะไม่มีฝนตกทำให้เกิดความแห้งแล้งอย่างมาก และหากทิ้งลงทะเล ทะเลก็จะเหือดแห้ง เพื่อช่วยโลกให้รอดพ้นจากภัยพิบัติเหล่านี้ ท้าวกบิลพรหมจึงสั่งให้นางสงกรานต์ซึ่งเป็นธิดาทั้ง 7 ของเขา ให้นำศีรษะของตนใส่ไว้บนพานและนำไปแห่รอบเขาพระสุเมรุก่อนที่จะนำไปไว้ในถ้ำคันธุรลีบนเขาไกรลาส พร้อมกับเครื่องบูชามากมาย ดังนั้น ในทุกๆ ต้นปี ธิดาทั้ง 7 ของท้าวกบิลพรหมจะผลัดกันนำศีรษะของบิดาไปแห่รอบเขาพระสุเมรุ ซึ่งการเฉลิมฉลองนี้จึงเรียกว่า มหาสงกรานต์นั่นเอง ซึ่งลูกสาวทั้ง 7 เป็นตัวแทนของวัน 7 วันในหนึ่งสัปดาห์ ซึ่งแต่ละนางก็มีชื่อที่แตกต่างกันไป รวมถึงพาหนะที่เทพธิดาแต่ละองค์ขี่ก็ต่างกันด้วย โดยชื่อเรียกและประวัตินางสงกรานต์แต่ละวัน มีดังนี้

1. นางสงกรานต์ประจำวันอาทิตย์

สำหรับนางสงกรานต์ทั้ง 7 นางสงกรานต์คนแรกมีนามว่า “ทุงษะเทวี” ทัดดอกทับทิม มีแก้วทับทิมเป็นเครื่องประดับ อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาทรงจักร พระหัตถ์ซ้ายทรงสังข์ และเสด็จมาเหนือปฤษฎางค์ครุฑ โดยมีภักษาหารคือผลมะเดื่อ

2. นางสงกรานต์ประจำวันจันทร์

มีนามว่า “โคราคะเทวี” ทัดดอกปีบ มีไข่มุกเป็นเครื่องประดับ อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาทรงขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายทรงไม้เท้า เสด็จประทับเหนือพยัคฆ์เสือ มีภักษาหารคือน้ำมัน

3. นางสงกรานต์ประจำวันอังคาร

มีนามว่า “รากษสเทวี” ทัดดอกบัวหลวง มีแก้วโมราเป็นเครื่องประดับ อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาทรงตรีศูล พระหัตถ์ซ้ายทรงธนู เสด็จประทับเหนือวราหะ หรือหมู มีภักษาหารคือโลหิต

4. นางสงกรานต์ประจำวันพุธ

มีนามว่า “มณฑาเทวี” ทัดดอกจำปา มีพลอยสีเหลืองแกมเขียวหรือไพฑูรย์เป็นเครื่องประดับ อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาทรงเข็ม พระหัตถ์ซ้ายทรงไม้เท้า เสด็จไสยาสน์เหนือปฤษฎางค์คัสพะ หรือลา มีภักษาหารคือนมและเนย

5. นางสงกรานต์ประจำวันพฤหัสบดี

มีนามว่า “กิริณีเทวี” ทัดดอกยี่หุบ มีมรกตเป็นเครื่องประดับ อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาทรงขอช้าง พระหัตถ์ซ้ายทรงปืน เสด็จไสยาสน์เหนือปฏษฎางค์คชสาร หรือช้าง มีภักษาหารคือถั่วและงา

6. นางสงกรานต์ประจำวันศุกร์

มีนามว่า “กิมิทาเทวี” ทัดดอกจงกลนี มีบุษราคัมเป็นเครื่องประดับ อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาทรงขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายทรงพิณ เสด็จประทับยืนเหนือมหิงสา หรือควาย มีภักษาหารคือกล้วยและน้ำ

7. นางสงกรานต์ประจำวันเสาร์

มีนามว่า “มโหธรเทวี” ทัดดอกผักตบชวา มีแก้วนิลรัตน์เป็นเครื่องประดับ อาวุธคู่กายคือพระหัตถ์ขวาทรงจักร พระหัตถ์ซ้ายทรงตรีศูล เสด็จประทับเหนือมยุราปักษา หรือนกยูง มีภักษาหารคือเนื้อทราย

ซึ่งในปี 2567 นี้ วันมหาสงกรานต์ตรงกับวันเสาร์ที่ 13 เมษายน จึงกำหนดให้นางมโหธรเทวีเป็นนางสงกรานต์ ปีนี้ นั่นเองค่ะ โดยนางสงกรานต์ 2566 ที่ผ่านมาก็คือ นางกิมิทาเทวี เนื่องจากวันมหาสงกรานต์ในปี 2566 เป็นวันศุกร์นั่นเอง และสำหรับนางสงกรานต์ 2565 คือนางกิริณีเทวี หรือนางกาฬกิณีเทวี ซึ่งเป็นสงกรานต์ประจำวันพฤหัสบดี เนื่องจากวันมหาสงกรานต์ในปี 2565 ตรงกับวันพฤหัสบดีนั่นเองค่ะ หากยกตัวอย่างแบบนี้ ก็พอจะเข้าใจวิธีการกำหนดนางสงกรานต์ในแต่ละปีแล้วใช่มั้ยคะ

คำทำนายสงกรานต์ประจำปี 2567 คืออะไร ?

นอกจากจะประกาศนามนางสงกรานต์ 2567 แล้ว โหรพราหมณ์ กองพระราชพิธี สำนักพระราชวังได้ประกาศคำทำนายร่วมด้วย มีใจความว่า วันอังคารที่ 16 เมษายน เวลา 02.15 น. เปลี่ยนจุลศักราชใหม่เป็น 1386 ในปีนี้ สำหรับปี 2567 นี้ วันอังคาร เป็นธงชัย วันพฤหัสบดี เป็นอธิบดี วันจันทร์ เป็นอุบาทว์ และวันเสาร์ เป็นโลกาวินาศ สำหรับคำทำนายนั้นกล่าวว่า ในปีนี้วันอังคารเป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 300 ห่า ตกในโลกมนุษย์ 30 ห่า ตกในมหาสมุทร 60 ห่า ตกในป่าหิมพานต์ 90 ห่า ตกในเขาจักรวาล 120 ห่า นาคให้น้ำ 7 ตัว สำหรับเกณฑ์ธัญญาหาร ได้เศษ 5 ชื่อ วิบัติ ข้าวกล้าในภูมินาจะเกิดกิมิชาติ จะได้ผลกึ่ง เสียกึ่ง

สำหรับใครที่สนใจประวัตินางสงกรานต์ ก็คงจะได้ข้อมูลกันไปแล้วนะคะ ทั้งนี้ วัฒนธรรมประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานอย่างเทศกาลวันสงกรานต์ ยังถือว่าเป็นสิ่งที่ดึงดูดให้นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติเข้ามายังประเทศเรา ซึ่งจะเกิดการใช้จ่ายภายในประเทศและช่วยสร้างเม็ดเงินให้กับประเทศได้มากขึ้น นอกจากจะเป็นเป็นการขับเคลื่อนเศรษฐกิจแลัว ยังเป็นการเผยแพร่วัฒนธรรมไทยให้กับชาวต่างชาติได้เป็นอย่างดีเลยทีเดียว ซึ่งในปี 2567 นี้ก็จัดเทศกาลอย่างยิ่งใหญ่ยาวนานจัดเต็ม 21 วัน อย่างไรก็ตาม ควรเที่ยวเทศกาลด้วยความปลอดภัยและมีสติ ระมัดระวังตัวเองในเรื่องการเดินทางและการเกิดอุบัติเหตุต่างๆ จะได้เที่ยวอย่างสนุกไม่ต้องมีสิ่งใดให้กังวลใจค่ะ

Inspire Now ! : ตอนนี้ก็ได้รู้ ประวัตินางสงกรานต์ และเรื่องราวของนางสงกรานต์ทั้งหมด 7 นาง เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ซึ่งกิจกรรมในเทศกาลวันสงกรานต์ไม่ได้มีแค่เล่นสาดน้ำกันเท่านั้น วันสงกรานต์ยังเป็นวันครอบครัวอีกด้วย เรายังคงมีพิธีรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ และเป็นวันที่ครอบครัวจะได้อยู่กันพร้อมหน้าพร้อมตา อย่าลืมชวนกันไปทำบุญตักรบาตร สรงน้ำพระที่วัด สรงน้ำพระที่บ้าน ทำความสะอาดหิ้งพระ ไหว้พระขอพร นอกจากนี้ วันสงกรานต์ยังเป็นวันผู้สูงอายุแห่งชาติอีกด้วย วันสงกรานต์เป็นวันที่ทำให้ทุกคนได้กลับบ้านมาเยี่ยมเยียนผู้ใหญ่ที่บ้าน และได้เห็นความสำคัญของคนสูงอายุในบ้านที่อาจจะละเลยกันไป เป็นอีกหนึ่งวันและเทศกาลของคนไทยที่มีความสำคัญอย่างมากค่ะ

DIY INSPIRE NOW คือแรงบันดาลใจของฉันใช่ไหม ?  ประวัติความเป็นมาของนางสงกรานต์เป็นอย่างไร ? นางสงกรานต์ 2567 คือใคร ?  ตอนนี้ก็ได้ทราบกันแล้วนะคะ สงกรานต์ปีนี้ เที่ยวอย่างสนุกและปลอดภัย และอย่าลืมให้ความสำคัญกับคนในครอบครัวด้วยนะคะ วันหยุดยาวแบบนี้มีแพลนอะไรบ้าง มาคอมเมนต์บอกกันได้นะ ♡

อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : finearts.go.th, thairath.co.th, pptvhd36.com

Featured Image Credit : vecteezy.com/narit.omd536190