ปัจจุบันเราต้องเผชิญกับความเครียดที่รุมเร้าจากปัจจัยหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นเรื่องภาวะเศรษฐกิจ สังคม การเมือง หรือแม้แต่การชีวิตประจำวันอย่างการเรียนและการทำงาน ดังนั้นนอกจากดูแลตัวเองภายนอกแล้ว การหันมาดูแลภายในจิตใจด้วยการฝึกสมาธิก็คืออีกหนทางที่นำไปสู่การค้นพบความสุขสงบภายในใจ ทำให้เรารู้เท่าทันตัวเองดีขึ้น มีสติและมองโลกตามความเป็นจริงโดยไม่ทุกข์เท่าที่เคย และหนึ่งในวิธีทำสมาธิที่เราสามารถนำไปปฏิบัติได้ก็คือการฝึกวิปัสสนาภาวนา แต่วิปัสสนาภาวนา คืออะไร ต่างจากการฝึกแบบ วิปัสสนากรรมฐานหรือไม่ ต้องฝึกแบบไหน สามารถฝึกร่วมกับการฟังธรรมะคลายเครียดก่อนนอนได้หรือไม่ DIYINSPIRENOW จะมาเล่าให้ฟังในบทความนี้ค่ะ
วิปัสสนาภาวนา หรือที่รู้จักกันทั่วไปในชื่อ “สมาธิภาวนา” เป็นหนึ่งในวิธีปฏิบัติกรรมฐานในพระพุทธศาสนา มีจุดประสงค์เพื่อให้ผู้ปฏิบัติเข้าใจความจริงของชีวิตและโลกตามความเป็นจริง นำไปสู่ความหลุดพ้นจากความทุกข์
วิปัสสนาภาวนา คือ การเจริญสติเพื่อให้รู้แจ้งในความเป็นจริงว่าความจริงคือสิ่งไม่เที่ยง ไม่ใช่ตัวตน และไม่ใช่สิ่งที่อยู่คงทนถาวร จนทำให้เราสามารถเลิกยึดมั่นถือมั่นและนำไปสู่การก้าวพ้นออกจากความทุกข์ในใจ หรือหากจะมองให้ไกลกว่านั้นก็คือมุ่งสู่การดับทุกข์ในวัฏฏสงสาร หรือหากพิจารณาโดยแยกความหมายของแต่ละคำ จะได้ความว่า
ดังนั้นเมื่อรวมความหมายของวิปัสสนาและภาวนาเข้าด้วยกัน จึงหมายถึงการฝึกจิตใจด้วยศีล สมาธิ ปัญญา เพื่อให้เกิดความรู้แจ้งในสภาวะความเป็นจริงจนนำไปสู่การดับทุกข์ในที่สุด หรือหากกล่าวตามความหมายทางพระพุทธศาสนาก็คือเพื่อให้พ้นทุกข์ในวัฏฏสงสารนั่นเอง
โดยวิปัสสนาภาวนาเป็นการบำเพ็ญเพื่อสร้างปัญญาให้เกิดขึ้น เพื่อกำจัดอวิชชา ตัณหา และอุปาทาน ซึ่งเป็นรากเหง้าของทุกข์ นำไปสู่การหลุดพ้นจากวัฏฏสงสาร
วิปัสสนาภาวนา คือ วิธีนั่งสมาธิให้จิตนิ่ง ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธี แต่วิธีที่การที่ถูกนำมาใช้มากที่สุดก็คือการฝึกอานาปานสติหรือการกำหนดลมหายใจเข้า-ออกอย่างมีสติ ได้รับการสืบทอดต่อมาโดยท่านพุทธทาส ภิกขุ โดยขั้นตอนการฝึกเรียกว่า อานาปานสติ 16 ขั้น ดังนี้
วิปัสสนา คือ แนวทางการทำสมาธิที่ได้รับความนิยมในการนำไปปฏิบัติอย่างแพร่หลาย ขั้นเบื้องต้นสามารถฝึกได้โดยการกำหนดลมหายใจสั้นและยาว อาจใช้การภาวนา “พุทธ” ระหว่างหายใจเข้า และ “โธ” ระหว่างหายใจออกหรือคำภาวนาอื่นๆ ก็ได้ แต่หัวใจหลักยังคงเป็นการกำหนดลมหายใจ รับรู้สภาวะลมหายใจในปัจจุบันของตัวเอง และมุ่งมั่นฝึกจิตให้สงบ
เราได้รู้กันไปแล้วว่าวิปัสสนาภาวนา คืออะไร มีแนวทางปฏิบัติหรือมีวิธีฝึกอย่างไร คราวนี้ลองมาดูกันค่ะว่า จะมีองค์ประกอบอะไรที่จะเข้ามาช่วยให้เราฝึกการทำวิปัสสนาภาวนาให้ดีขึ้นได้บ้าง
วิปัสสนาภาวนา คือ การทำสมาธิเพื่อให้เราได้ฝึกจิตใจ รู้เท่าทันตัวเอง รู้เท่าทันความเป็นจริงและนำไปสู่การดับทุกข์ ดังนั้นก่อนเริ่มฝึกควรมีการเตรียมความพร้อมก่อนเสมอ เพื่อให้เราสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้องทั้งร่างกายและจิตใจ
วิปัสสนาภาวนา และวิปัสสนากรรมฐาน มีความหมายที่คล้ายคลึงกัน โดยทั้งสองคำนี้หมายถึงการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อเจริญปัญญา ให้เกิดความรู้แจ้งเห็นจริงตามความเป็นจริงของสภาวธรรม อย่างไรก็ตาม มีบางท่านแยกแยะความหมายระหว่างสองคำนี้
วิปัสสนาภาวนา คือ การภาวนาหรือการปฏิบัติเพื่อเจริญวิปัสสนาปัญญา เพื่อให้เกิดความรู้แจ้งเห็นจริง
ส่วนวิปัสสนากรรมฐาน คือ การปฏิบัติกรรมฐานโดยมีวิปัสสนาปัญญาเป็นหลัก เช่น การพิจารณากายและจิตให้เห็นความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และไม่ใช่ตัวตน
โดยสรุป แม้จะมีความหมายที่ใกล้เคียงกัน แต่วิปัสสนาภาวนา มักจะหมายถึงการปฏิบัติเพื่อเจริญปัญญาโดยทั่วไป ส่วนวิปัสสนากรรมฐานจะเจาะจงไปที่การปฏิบัติกรรมฐานแบบวิปัสสนา คือการพิจารณาเพื่อเจริญปัญญาให้เห็นสภาวธรรมตามความเป็นจริง
แต่ในทางปฏิบัติจริง ทั้งสองคำมักใช้แทนกันได้ เพื่อหมายถึงการปฏิบัติเพื่อเจริญปัญญาให้เห็นแจ้งตามความเป็นจริง
จุดมุ่งหมายสูงสุดของการฝึกคือ การเกิดปัญญารู้แจ้งเห็นจริงในสภาวธรรม เป็นทางสู่การดับทุกข์และบรรลุมรรคผลนิพพานซึ่งสำหรับคำแนะนำในการฝึกวิปัสสนาภาวนา และวิปัสสนากรรมฐานนั้น มีดังต่อไปนี้ค่ะ
| Inspire Now ! : การฝึกวิปัสสนาภาวนา คือการสร้างสมาธิ ช่วยให้ใจสงบ ร่างกายผ่อนคลาย บางครั้งยังทำให้เราเข้าใจจิตใจและตัวตนของตัวเอง ณ ขณะนั้นได้ดีขึ้น หากใครอยากลองเปลี่ยนจากการเปิดเพลงบรรเลงนั่งสมาธิมาเป็นการฝึกกำหนดจิตรับรู้ลมหายใจแบบเงียบสงบดูบ้าง การฝึกวิปัสสนาภาวนาก็คืออีกแนวทางที่สามารถนำไปทำตามแล้วเห็นผลได้จริงค่ะ |
|---|
DIY INSPIRE NOW ทำให้ฉันเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าใช่ไหม ? เข้าใจแล้วว่าวิปัสสนา คืออะไร เพื่อนๆ คนไหนเคยลองฝึกบ้าง ลองมาแชร์ประสบการณ์กับเราได้เลยนะคะ
นวัตกรรมทันตกรรมล่าสุดส่งตรงถึงเมืองไทยให้เราได้ลองใช้กันแล้วที่ MOS Dental Clinic มาดูแลสุขภาพฟันด้วยเทคโนโลยี AI ที่น่าสนใจจนต้องร้องว้าวกัน
Virgin Active ตอกย้ำจุดยืนแบรนด์ด้วยการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม เปิดตัวแคมเปญสุด exclusive ให้คนรักสุขภาพได้แข็งแรงทั้งกาย และใจ แบบครบวงจร
ทรัพย์ภายนอกหรือจะสู้ทรัพย์ภายใน อริยทรัพย์ คือหลักธรรมที่จะนำความสุขให้คุณได้จากภายใน มาฝึกให้เป็นนิสัย เพื่อสร้างความสุขที่ยั่งยืนในชีวิตกัน
