ฟีดแบค คืออะไร ? การฟีดแบคมีกี่แบบ ? แบบไหนกันที่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพให้กับเราได้ !

ฟีดแบค คือ ข้อมูลป้อนกลับที่ส่งจากผู้รับไปยังผู้ส่งสาร เพื่อแสดงการตอบสนองหรือปฏิกิริยาต่อสารที่ได้รับนั้น ฟีดแบคเป็นส่วนสำคัญของการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ เนื่องจากช่วยให้ผู้ส่งสารทราบว่าผู้รับได้รับและเข้าใจสารนั้นอย่างถูกต้องหรือไม่ ดังนั้นในบทความนี้ DIYINSPIRENOW จะพาผู้อ่านทุกคนไปรู้จักกับโลกของฟีดแบคกันค่ะ

ชวนรู้จัก ฟีดแบค คืออะไร ? แบบไหนถึงจะดึงศักยภาพให้กับคน !

ฟีดแบคอาจเป็นได้ทั้งวจนภาษา เช่น คำพูด หรือไม่ใช้วจนภาษา เช่น สีหน้า ท่าทาง การกระพริบตา เป็นต้น ซึ่งจะช่วยให้ผู้ส่งสารสามารถปรับ หรือชี้แจงสารของตนให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ฟีดแบคมีความสำคัญในหลายด้าน เช่น การสื่อสารระหว่างบุคคล การเรียนการสอน การบริหารจัดการองค์กร การให้บริการลูกค้า เพราะช่วยให้เกิดความเข้าใจที่ตรงกัน ปรับปรุงประสิทธิภาพ และส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้เกี่ยวข้อง

ประเภทของฟีดแบค มีอะไรบ้าง ?

รู้กันไปแล้วว่า ฟีดแบค คืออะไร ทีนี้เราลองมาดูกันต่อดีกว่าค่ะว่า ประเภทต่างๆ ของฟีดแบค มีอะไรบ้าง

1. ฟีดแบคเชิงบวก (Positive Feedback)

เป็นฟีดแบคที่แสดงถึงการยอมรับ ชื่นชม หรือให้กำลังใจ เช่น คำชม การพยักหน้า รอยยิ้ม การตบไหล่ให้กำลังใจ เป็นต้น ฟีดแบคประเภทนี้ช่วยสร้างความมั่นใจ กระตุ้นให้ทำในสิ่งที่ดีต่อไป และเสริมสร้างบรรยากาศที่ดีในการสื่อสาร

2. ฟีดแบคเชิงลบ (Negative Feedback)

ฟีดแบคแบบนี้คือ การที่แสดงถึงการไม่พอใจ ไม่เห็นด้วย หรือต้องการให้มีการปรับปรุงแก้ไข เช่น คำวิจารณ์ คำตำหนิ สีหน้าบึ้งตึง การส่ายหน้า เป็นต้น ฟีดแบคประเภทนี้ช่วยให้เราได้รับรู้จุดบกพร่องและนำไปสู่การแก้ไขปรับปรุงให้ดีขึ้น

นอกจากนี้ ประเภทของฟีดแบคที่กล่าวไปแล้ว ยังสามารถจำแนกตามลักษณะเพิ่มเติมได้อีกดังนี้ค่ะ

1. ฟีดแบคแบบทันที (Immediate Feedback) VS ฟีดแบคล่าช้า (Delayed Feedback)

แบบนี้ ฟีดแบค คืออะไรที่ทำทันที คือการให้ข้อมูลป้อนกลับทันทีหลังจากเหตุการณ์หรือพฤติกรรมนั้นเกิดขึ้น เช่น ผู้สอนแก้ไขคำตอบผิดของนักเรียนในห้องเรียนทันที ส่วนฟีดแบคล่าช้า คือการให้ข้อมูลป้อนกลับในภายหลังหลังจากเวลาผ่านไประยะหนึ่งแล้ว เช่น การประเมินผลงานของพนักงานเป็นรายไตรมาส เป็นต้น

2. ฟีดแบคตรง (Direct Feedback) VS ฟีดแบคอ้อม (Indirect Feedback)

การฟีดแบคตรง คือการให้ข้อมูลป้อนกลับอย่างตรงไปตรงมา ชัดเจน โดยไม่มีการเว้นวรรค เช่น “คุณทำผิดจุดนี้นะ ควรแก้ไขด้วย…” ส่วน ฟีดแบคอ้อม คือการให้ข้อมูลป้อนกลับแบบอ้อมๆ ไม่ตรงประเด็นมากนัก ด้วยคำพูดนุ่มนวลขึ้น เช่น “เรายังมีจุดที่ต้องปรับปรุงนิดหน่อยนะ…” เป็นต้น

3. ฟีดแบคด้วยวาจา (Verbal Feedback) VS ฟีดแบคไม่ใช้วาจา (Non-verbal Feedback)

การฟีดแบคด้วยวาจา คือการให้ข้อมูลป้อนกลับด้วยการพูด เช่น คำพูด คำชม คำวิจารณ์ ส่วนการฟีดแบคแบบไม่ใช้วาจา คือการให้ข้อมูลป้อนกลับโดยไม่ได้ใช้คำพูด เช่น สีหน้า ท่าทาง การแสดงออกทางสายตา การตบไหล่ การส่ายหน้า เป็นต้น

ซึ่งทั้งสามคู่ของประเภทฟีดแบคนี้ ควรใช้ให้เหมาะสมกับสถานการณ์ และบริบท เพื่อให้การสื่อสารมีประสิทธิภาพและเกิดผลดีต่อทั้งผู้ให้และผู้รับฟีดแบคนั่นเองค่ะ

ฟีดแบค แบบไหน ? ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการสื่อสาร ?

1. Subjective feedback หรือฟีดแบคเชิงประจักษ์ หรือจับต้องไม่ได้ หมายถึงข้อมูลป้อนกลับที่เป็นความคิดเห็นหรือความรู้สึกส่วนบุคคล ซึ่งมีลักษณะดังนี้
   • เป็นความคิดเห็นตามประสบการณ์แ ละมุมมองของแต่ละบุคคล จึงอาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน
   • ไม่สามารถวัดได้อย่างเป็นรูปธรรม เนื่องจากเป็นเรื่องของความรู้สึกและการรับรู้ภายในของบุคคล
   • มักใช้คำพูดหรือสำนวนที่แสดงความรู้สึกส่วนตัว เช่น “ผมรู้สึกว่า…” “ในความเห็นของฉัน…” เป็นต้น
   • อาจขึ้นอยู่กับปัจจัยแวดล้อม อารมณ์ความรู้สึกขณะนั้น วัฒนธรรม และประสบการณ์ของผู้ให้ฟีดแบค

ตัวอย่างของ subjective feedback เช่น

• “ผมรู้สึกว่างานนี้ยังต้องปรับแก้บางส่วน”
• “ในความคิดเห็นของฉัน รสชาติอาหารจานนี้ค่อนข้างเค็ม”
• “จากมุมมองส่วนตัว ฉากนี้ในภาพยนตร์ยังไม่น่าสนใจเท่าที่ควร”

2. Objective feedback จะเป็นฟีดแบคเชิงวัตถุวิสัย หรือจับต้องได้ ที่อ้างอิงจากข้อมูล หลักการ หรือหลักเกณฑ์ที่เป็นสากล สามารถตรวจสอบและวัดผลได้ ซึ่งจะตรงกันข้ามกับ Subjective Feedback ซึ่งมีลักษณะดังนี้ค่ะ
   • อ้างอิงจากข้อมูล หลักการ หรือเกณฑ์มาตรฐานที่เป็นที่ยอมรับและสามารถวัดได้อย่างเป็นรูปธรรม ไม่ได้ขึ้นอยู่กับความรู้สึกหรือความคิดเห็นส่วนบุคคล
   • มีความเป็นกลาง ไม่มีอคติหรืออารมณ์แทรกแซง เน้นไปที่ข้อเท็จจริง
   • สามารถตรวจสอบและทวนสอบได้ โดยอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลหรือผลการศึกษาที่น่าเชื่อถือ
   • ใช้ข้อความที่เป็นกลางและเฉพาะเจาะจง มักจะระบุถึงสิ่งที่เป็นข้อเท็จจริง สิ่งที่ทำได้ดี/ยังไม่ดี และจุดที่ควรปรับปรุงอย่างชัดเจน

ตัวอย่างของ objective feedback เช่น

• จากข้อมูลยอดขายพบว่ายอดขายลดลง 15% จากไตรมาสก่อนหน้า
• บทความนี้มีข้อผิดพลาดด้านไวยากรณ์ 7 ที่ ตามรายละเอียดดังนี้…
• ตามเกณฑ์มาตรฐานของบริษัท ผลิตภัณฑ์ชิ้นนี้ผ่านมาตรฐานด้านความปลอดภัยเพียง 70% 
• จากการทดสอบพบว่าโค้ดมีจุดบกพร่องในการประมวลผลข้อมูลชนิดนี้

โดยสรุป Objective ฟีดแบค คืออะไรที่จะช่วยให้เข้าใจสถานการณ์และประเด็นที่ต้องแก้ไขอย่างชัดเจน แต่ควรใช้ร่วมกับ Subjective feedback ด้วย เพื่อสร้างความเข้าใจในมุมมองและความรู้สึกของผู้รับด้วยนั่นเองค่ะ

Mindset ที่ควรมีในการฟีดแบค คืออะไร ?

การให้และรับฟีดแบคนั้นเป็นสิ่งสำคัญในการพัฒนาและปรับปรุงตนเอง ดังนั้นการมี Mindset หรือวิธีคิดที่ดี ก็จะช่วยให้การให้ และรับฟีดแบค เป็นประโยชน์ต่อบุคคลที่เราฟีดแบคได้ดีขึ้นค่ะ

Mindset สำหรับผู้ให้ฟีดแบค มีอะไรบ้าง ?

1. ทัศนคติเชิงบวก (Positive Mindset) วิธีคิดที่มุ่งหวังให้ผู้รับสารสามารถเติบโตและพัฒนาได้ ไม่ใช่การตำหนิหรือจับผิด
2. ความจริงใจ (Sincerity) การให้ฟีดแบคด้วยความจริงใจ โดยมุ่งหวังประโยชน์ที่จะเกิดกับผู้รับเป็นสำคัญ
3. ความเป็นกลาง (Objectivity) คือพยายามให้ฟีดแบคอย่างเป็นกลาง และเป็นธรรม อ้างอิงจากข้อมูล และหลักเกณฑ์ที่เป็นรูปธรรม
4. ความเคารพ (Respect) คือการให้ฟีดแบคด้วยการให้เกียรติผู้รับ หลีกเลี่ยงการดูถูกเหยียดหยาม

Mindset สำหรับผู้รับฟีดแบค มีอะไรบ้าง ?

1. ความเปิดกว้างรับฟัง (Openness) รับฟังด้วยใจที่เปิดกว้าง ไม่ปฏิเสธหรือปกป้องตนเองทันที
2. ทัศนคติเชิงบวก มองฟีดแบคในแง่บวกว่าเป็นโอกาสในการพัฒนา ไม่ควรรับฟีดแบคด้วยความรู้สึกโกรธหรือผิดหวัง
3. ความอ่อนน้อมถ่อมตน (Humility) ยอมรับข้อบกพร่องของตนเอง เปิดใจรับฟังเพื่อปรับปรุงแก้ไข 
4. การสะท้อนกลับ (Reflection) มี Self Monitoring คิด ไตร่ตรองฟีดแบคที่ได้รับอย่างละเอียดรอบคอบก่อนตอบโต้หรือปฏิบัติตาม

ทั้งผู้ให้และผู้รับฟีดแบคควรมี Mindset ที่เหมาะสม เพราะจะช่วยให้การสื่อสารและการพัฒนามีประสิทธิภาพได้ดีมากขึ้น บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้ดียิ่งขึ้นค่ะ

ข้อควรระวังในการฟีดแบค คืออะไรบ้าง ?

จากข้อมูลที่เรานำเสนอไปข้างต้น เรียกได้เลยว่าการให้ฟีดแบคนั้นมีความสำคัญ แต่ก็มีข้อควรระวังในประเด็นต่างๆ ดังต่อไปนี้ด้วยนะคะ

1. การวิพากษ์วิจารณ์ส่วนตัว (Personal Criticism) ควรหลีกเลี่ยงการวิจารณ์ในแง่ลบเกี่ยวกับบุคลิกภาพหรือลักษณะเฉพาะของบุคคล แต่ควรเน้นไปที่ผลงานหรือสิ่งที่สามารถปรับปรุงได้
2. การขาดความเป็นกลาง (Lack of Objectivity) ฟีดแบคที่ดีควรเป็นกลางและอ้างอิงจากข้อมูลเชิงประจักษ์ หลีกเลี่ยงการให้ฟีดแบคอคติหรืออิงตามความรู้สึกส่วนตัว
3. การขาดความเคารพ (Lack of Respect) ไม่ควรให้ฟีดแบคในลักษณะดูหมิ่น ประณาม หรือทำให้ผู้รับรู้สึกถูกดูถูก ควรยกย่องศักดิ์ศรีของผู้รับด้วย
4. การขาดข้อมูลรายละเอียด (Lack of Specificity) ฟีดแบคที่คลุมเครือ กว้างเกินไป ไม่มีตัวอย่างหรือไม่มีรายละเอียดประกอบ จะทำให้ผู้รับไม่เข้าใจและไม่สามารถปรับปรุงได้
5. ความไม่สม่ำเสมอ (Inconsistency) หากมีการให้ฟีดแบคที่ขัดแย้งกันในประเด็นเดียวกัน จะทำให้ผู้รับสับสนและเกิดความไม่เชื่อมั่น
6. การให้ฟีดแบคที่รุนแรงหรือคำพูดรุนแรงเกินไป (Harsh Tone) แม้จะเป็นฟีดแบคเชิงลบก็ตาม การใช้ถ้อยคำหรือน้ำเสียงกระแทกกระทั้นเกินไปอาจทำให้ผู้รับรู้สึกไม่สบายใจ และเกิดข้อเสียอื่นๆ ตามมาได้
7. การขาดการติดตามผล (Lack of Follow Up) หลังจากให้ฟีดแบคไปแล้ว ผู้ให้ควรมีการติดตามว่าผู้รับสามารถนำไปปฏิบัติและปรับปรุงได้หรือไม่ มีปัญหาอุปสรรคใดบ้าง เพื่อให้คำแนะนำเพิ่มเติม

Inspire Now ! : ฟีดแบค คืออะไร ที่เป็นเรื่องจำเป็นในการใช้ชีวิต โดยเฉพาะในการทำงาน เพราะจะทำให้ทั้งผู้ให้ และผู้รับฟีดแบค ได้เกิดการพัฒนาตัวเอง ซึ่งการให้ฟีดแบคนั้น จำเป็นที่จะต้องฝึกอยู่เสมอ เพื่อให้เกิดการ feedback อย่างสร้างสรรค์ การระมัดระวังในการฟีดแบค จะทำให้การให้ฟีดแบคเกิดประโยชน์สูงสุด ทำให้เกิดประสิทธิภาพในการทำงาน และมีความสุขมากขึ้นได้นั่นเองค่ะ

DIY INSPIRE NOW ทำให้ฉันเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิมหรือเปล่า ? สำหรับใครที่กำลังสงสัยว่า ฟีดแบค คืออะไร คิดว่าน่าจะเข้าใจมากขึ้นกันแล้ว ลองนำไปปรับใช้ แล้วก็ได้ผลยังไง มาคอมเมนต์บอกกันบ้างนะคะ ♡

Featured Image Credit : freepik.com/Lifestylememory