โดนลวนลาม ทำยังไงดี ? ชวนป้องกันและรับมือกับ Sexual Harassment รู้ไว้ ใช้ป้องกันได้จริง !

เมื่อมีข่าวการถูกล่วงละเมิดทางเพศขึ้น ในบางกลุ่มมักจะมีความคิดเห็นว่า เป็นเพราะความผิดของผู้ถูกกระทำเอง เช่น แต่งตัวไม่เรียบร้อย, เอาตัวเองไปอยู่ในสถานที่สุ่มเสี่ยง, กลับบ้านดึกเอง เป็นต้น ซึ่งความจริงแล้ว ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม ก็ไม่มีใครที่จะต้องถูกล่วงละเมิดทางเพศ ไม่ว่าจะเป็นเพศใดก็ตาม ทั้งนี้ ต้นตอของการถูกล่วงละเมิดทางเพศ ส่วนหนึ่งอาจมาจากการ โดนลวนลาม มาก่อน หรือถูก Sexual Harassment ซึ่งหมายถึงการโดนคุกคามทางเพศ ที่ไม่ได้เจาะจงเฉพาะการถูกเนื้อต้องตัวเท่านั้น การกระทำอื่นๆ ก็เป็นการคุกคามทางเพศได้เช่นกัน ในบทความนี้ เราอยากชวนมารู้จักกับพฤติกรรมที่แสดงถึงการลวนลามต่างๆ และเราจะมีวิธีป้องกันตัวได้อย่างไร เพื่อไม่ให้สถานการณ์บานปลาย และสามารถปกป้องตัวเองได้ ไปดูกันเลยค่ะ

Sexual Harassment คืออะไร ? แบบไหนถึงเรียกว่า โดนลวนลาม

การโดนลวนลาม หรือ Sexual Harassment ไม่ได้จำกัดแค่การคุกคามทางเพศหรือการล่วงละเมิดทางเพศ – การโดนข่มขืนเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการคุกคามทางคำพูด สายตา หรือแม้กระทั่งการส่งข้อความหรือการแสดงความคิดเห็นบนโลกออนไลน์ก็ถือเป็นการคุกคามทางเพศได้เหมือนกัน และไม่ได้จำเป็นที่จะต้องเป็นเพศตรงข้ามเท่านั้น แม้จะเป็นเพศเดียวกันแต่ถ้าผู้ที่ถูกกระทำไม่ได้มีความเต็มใจเกี่ยวกับพฤติกรรมนั้นๆ ก็ถือว่าเป็นการลวนลามหรือคุกคามทางเพศได้

ปัจจุบันปัญหา Sexual Harassment มักมีให้เห็นอยู่บ่อยครั้ง ไม่ว่าจะเป็นภายในสถานศึกษา หรือในองค์กรที่ผู้มีอำนาจมักจะใช้อำนาจเอาเปรียบผู้ใต้บังคับบัญชา หรือแม้แต่ในบ้านเอง ก็อาจถูกคนในครอบครัวลวนลามได้ และอีกปัญหาสำคัญคือ สังคมไทยส่วนหนึ่งยังไม่เข้าใจว่า การคุกคามทางเพศไม่ใช่ปัญหา และเป็นเรื่องปกติ หรือเป็นการหยอกล้อกัน เช่น กรณีพูดจาในเชิงทางเพศก็อาจจะบอกว่าแค่แซวเล่น เป็นต้น หรือเมื่อเกิดเหตุขึ้นก็อาจแก้ไขปัญหาด้วยการพูดคุยไกล่เกลี่ย แต่ทั้งนี้ การโดนลวนลามอาจนำไปสู่การโดนข่มขืนหรือโดนล่วงละเมิดทางเพศได้ ซึ่งผู้ถูกกระทำอาจมีแผลใจติดตัว จนหมดกำลังใจในการใช้ชีวิตไปเลย ทำให้เราต้องทำความเข้าใจกับการมีสิทธิในร่างกายของตนเอง และเรียนรู้วิธีป้องกันตนเองเพื่อไม่ให้ตกเป็นเหยื่อของการโดนคุกคามทางเพศได้ค่ะ

[affegg id=4460]

ชวนระวังพฤติกรรม! เราอาจโดนลวนลามหรือโดนคุกคามทางเพศได้โดยไม่รู้ตัว !

อย่างที่บอกไปว่า การโดนคุกคามทางเพศไม่ได้มีแค่การแตะเนื้อต้องตัวทางกายภาพเท่านั้น ยังมีพฤติกรรมอื่นๆ ที่แสดงถึงการลวนลามหรือ Sexual Harassment ได้ด้วย จะมีอะไรบ้าง ไปดูพร้อมๆ กันเลยค่ะ

1. การถูกเนื้อต้องตัวร่างกายคนอื่นโดยที่อีกฝ่ายไม่ยินยอม

การสัมผัสร่างกายผู้อื่นโดยที่คนๆ นั้นไม่ยินยอมถือเป็นการคุกคามทางเพศที่เห็นได้ชัดเจนที่สุด ไม่ว่าจะเป็นการจับ ลูบ แตะ อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่ง ถ้าหากเป็นการจับหน้าอก จับก้น จับอวัยวะเพศ นั่นถือเป็นการคุกคามทางเพศอย่างชัดเจน และแม้กระทั่งการโอบเอว โอบไหล่ การจับเส้นผมหรือตีเบาๆ บริเวณร่างกายคนอื่น ซึ่งอีกฝ่ายหนึ่งรู้สึกอึดอัดใจหรือไม่ชอบให้ทำกิริยาแบบนั้น ก็ถือเป็นการลวนลามได้เช่นกัน

2. การพูดมุกตลกที่เกี่ยวกับเรื่องเพศ

หมายถึง การพูดมุกตลกหรือพูดเรื่องล้อเลียนในเชิงทางเพศต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการเปรียบเปรยให้เห็นภาพ เช่น แซวผู้หญิงว่าหน้าอกเล็กเหมือนไข่ดาว หรือแซวว่าปอดบวมเพราะหน้าอกใหญ่ เป็นต้น หรือการเล่นคำ การพูดถึงบุคคลที่สามในเชิงเพศหรือการวิจารณ์สัดส่วนรูปร่างก็ถือเป็นการคุกคามทางเพศได้ แม้จะไม่รุนแรง แต่ก็เป็นการทำให้ผู้อื่นอับอาย ไม่สบายใจ และยังแสดงถึงการมีกิริยามารยาทที่ไม่เหมาะสมด้วย

3. การพิมพ์ข้อความหรือแสดงความคิดเห็นในโลกออนไลน์

การพิมพ์ข้อความแทะโลมหรือแสดงความคิดเห็นในช่องคอมเมนต์ด้วยประโยคที่ส่อไปในทางเพศก็ถือเป็นการลวนลามได้เช่นกัน เช่น “มาห้องพี่มีค่าเทอมให้” “ห้องพี่ว่างนะ” “น่าเอ็นดูจังครับ อย่างได้” อะไรต่างๆ ที่ทำให้รู้สึกอึดอัดไม่สบายใจ รวมไปถึงการวิจารณ์รูปร่างหน้าตาบนโลกอินเทอร์เน็ต หรือการส่งรูปภาพร่างกาย รูปภาพอวัยวะเพศให้กับผู้อื่น ก็ถือเป็นการคุกคามทางเพศ ซึ่งในปัจจุบันมีบุคคลที่ตกเป็นเหยื่อการคุกคามทางเพศแบบนี้จำนวนมาก

4. การแกล้งผู้อื่นโดยการถอดเครื่องส่วมใส่

การกลั่นแกล้งโดยการบังคับให้ถอดเครื่องแต่งกาย หรือการดึงกางเกง เปิดกระโปรง จับถอดเสื้อ การดึงสายเสื้อในของผู้หญิง หรือการบังคับให้ผู้อื่นแต่งกายที่สร้างความอับอายให้กับบุคคลคนนั้น เป็น Sexual Harassment ซึ่งมักจะพบในการกลั่นแกล้งในกลุ่มเพื่อนวัยเดียวกัน หรือรุ่นพี่กลั่นแกล้งรุ่นน้องในสถานศึกษา หรือในกิจกรรมรับน้อง เป็นต้น

5. การเปิดอวัยวะเพศให้ผู้อื่นดู

การเปิดเผยอวัยวะที่ไม่ควรเปิดเผยอย่างเจตนา เพื่อสร้างความอับอาย เพื่อยั่วยวน เพื่อต้องการสร้างความมั่นใจ ฯลฯ ถือเป็นการคุกคามทางเพศได้เช่นกัน แม้ไม่ได้มีการแตะต้องร่างกายใดๆ ก็ตาม ซึ่งมักจะพบในที่มีปัญหาหรือมีความผิดปกติทางจิต

6. การมองด้วยสายตา

แม้การมองเฉยๆ ก็ถือเป็นการคุกคามทางเพศได้ อย่างที่เรียกว่า “โดนลวนลามด้วยสายตา” กล่าวคือ จ้องอีกฝ่ายอย่างเปิดเผย โดยเฉพาะการจ้องมองอวัยวะต่างๆ เช่น หน้าอก สะโพก ต้นขา เป้ากางเกง เป็นต้น อีกทั้งยังใช้สายตาที่ทำให้คนถูกมองรู้สึกอึดอัดใจหรือไม่สบายใจ หรือรู้สึกไม่ปลอดภัย ก็ถือเป็นการทำพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม

[affegg id=4461]

การโดนลวนลาม ความผิดที่เหยื่อไม่ได้ก่อ

อีกประเด็นหนึ่งที่สำคัญของการเกิด Sexual Harassment คือ การโทษเหยื่อ หรือ Victim Blaming ซึ่งมักจะมีกรอบความคิดที่ว่า ผู้เสียหายเป็นฝ่ายผิด และมีการโยนความผิดให้กับผู้ถูกกระทำว่าทำตัวไม่เหมาะสม ทำให้โดนลวนลาม เช่น แต่งตัวไม่เรียบร้อย, เอาตัวเองไปอยู่ใสสถานการณ์ที่เสี่ยงเอง, ไม่ระวังตัวเอง, เพราะยั่วยวนอีกฝ่ายเองหรือเปล่า เป็นต้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้ทำให้ผู้เสียหายไม่กล้าออกมาเรียกร้อง เพราะกลัวว่าจะถูกตำหนิ ถูกมองไม่ดี รู้สึกว่ามีบาปติดตัว และโทษตัวเอง อันจะส่งผลให้มีปัญหาในด้านสุขภาพจิตตามมาได้ และถ้าหากว่ามีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพจิตจากการถูกลวนลาม สามารถปรึกษาจิตแพทย์ออนไลน์ เพื่อฟื้นฟูจิตใจตัวเองได้นะคะ

ทั้งนี้ การถูกลวนลามไม่ใช่ตราบาป และไม่ใช่เรื่องที่ผู้ถูกกระทำจะต้องอับอาย เราทุกคนมีสิทธิ์ที่จะปกป้องร่างกายของตนเอง และทุกคนก็ควรเคารพสิทธิในร่างกายของผู้อื่น และไม่ละเมิดสิทธินั้นเช่นกัน หากโดนคุกคามทางเพศแล้ว การออกมาพูด ออกมาปกป้องตัวเอง ไม่เก็บเรื่องไว้กับตัวคนเดียว จะทำให้สามารถเอาผิดผู้กระทำความผิดนั้นได้ และยังเป็นกระบอกเสียงให้กับผู้ที่โดนกระทำอีกหลายๆ คน ให้กล้าออกมาปกป้องตนเองและยังทำให้ผู้กระทำผิดไม่ไปก่อเหตุกับคนอื่นๆ อีกด้วย

จะป้องกันตนเองอย่างไร ไม่ให้โดนคุกคามทางเพศ

ไม่เพิกเฉย ผู้ถูกกระทำไม่ควรเพิกเฉยกับการโดนลวนลามหรือการถูกคุกคามทางเพศในรูปแบบใดก็ตาม เพราะนอกจากจะไม่ทำให้สถานการณ์ดีขึ้นแล้ว อาจสร้างความเข้าใจผิดให้กับผู้กระทำว่าเรายิมยอมด้วย การแสดงออกว่าไม่พอใจทางภาษากาย เช่น ขยับตัวถอยหนี เอามือออก ส่งเสียงร้องขอความช่วยเหลือ ใช้วิธีปฏิเสธ หรือพูดคุยตรงๆ ว่าไม่ชอบให้ทำพฤติกรรมแบบนี้กับตนเอง ก็เป็นการปกป้องตนเองอีกทางหนึ่ง

• ร้องเรียนกับผู้ที่มีอำนาจในการจัดการเรื่องนี้ เช่น หากเป็นการถูกลวนลามในที่ทำงานก็สามารถไปร้องเรียนกับเจ้านาย ฝ่ายบุคคล ถ้าเป็นในสถานศึกษาก็สามารถบอกคุณครู อาจารย์ บอกผู้ปกครอง หรือฝ่ายแนะแนวได้ หรือแจ้งตำรวจ องค์กร มูลนิธิต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง

• ให้ความช่วยเหลือ เมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่เราเป็นผู้พบเห็นการโดนลวนลามหรือการคุกคามทางเพศ ไม่ควรเพิกเฉยหรือทำเป็นไม่รู้ไม่เห็น เพราะถือเป็นการส่งเสริมพฤติกรรมทางอ้อมได้ เราควรเข้าไปให้ความช่วยเหลือ เช่น ว่ากล่าวตักเตือน ห้ามหรือบอกให้หยุดพฤิกรรมเหล่านั้น เป็นต้น

• บันทึกหลักฐาน หากตกอยู่ในสถานการณ์ที่สุ่มเสี่ยงต่อการโดนคุกคามทางเพศ ควรตั้งสติแล้วกดบันทึกเสียง บันทึกรูปภาพ วิดีโอ หรือบันทึกเหตุการณ์เป็นลายลักษณ์อักษร เช่น จดบันทึกวัน เวลา สถานที่เกิดเหตุ และคำบรรยายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ใส่ชื่อของผู้กระทำ ชื่อพยานที่อยู่ในเหตุการณ์ และนำไปแจ้งความได้ 

• ไม่มีส่วนร่วมหรือเป็นผู้ร่วมกระทำการคุกคามทางเพศผู้อื่น บ่อยครั้งเราอาจเผลอมีส่วนร่วมหรือเป็นคนริเริ่มการชี้นำให้เกิดการคุกคามทางเพศขึ้นเอง เช่น การแซวแรงๆ หรือแกล้งจับอวัยวะคนอื่น โดยที่บุคคลนั้นไม่ได้ยินยอมหรือเต็มใจ ซึ่งอาจทำให้เป็นการส่งเสริมให้เกิดการ Sexual Harassment ขึ้นในสถานที่ที่เราอยู่ได้ เช่น ในที่ทำงาน ในห้องเรียน เป็นต้น

[affegg id=4462]

Inspire Now ! : การโดนคุกคามทางเพศ หรือ Sexual Harassment คือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้กับคนทึกเพศทุกวัย ไม่ว่าจะเป็นชาย หญิง หรือเพศทางเลือก LGBTQ + ก็ตาม ทั้งนี้ ไม่ว่าจะเป็นเพศอะไร ก็ไม่มีใครที่สมควรจะต้องโดนคุกคามทางเพศหรือโดนล่วงละเมิดทางเพศ และในขณะเดียวกัน ก็ไม่ควรแสดงพฤติกรรมลวนลามผู้อื่นถ้าหากบุคคลนั้นๆ รู้สึกอึดอัดใจหรือไม่ยินยอม แม้จะเป็นการหยอกเล่นกับเพื่อนสนิทหรือคนใกล้ชิด อย่างที่บอกว่าทุกคนมีสิทธิในร่างกายของตนเอง และมีสิทธิ์ที่จะปกป้องทั้งร่างกายจิตใจของตนเองได้อย่างเต็มที่ และในขณะเดียวกัน ทุกคนก็ต้องตระหนักถึงการเคารพสิทธิในร่างกายของผู้อื่น และไม่ไปละเมิดก้าวก่ายในสิทธินั้นเช่นเดียวกัน

DIY INSPIRE NOW ทำให้ฉันเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิมใช่ไหม ? เราทุกคนไม่ควรถูกคุกทางเพศ และเราสามารถป้องกันตัวเองได้ ใครมีวิธีป้องกันตัวเองจากการถูกลวนลามอย่างไร คอมเมนต์บอกกันได้เลยนะคะ ♡

อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : petcharavejhospital.com, eeoc.gov, rainn.org, equalrights.org

Featured Image Credit : freepik.com/zinkevych