Growth Mindset คืออะไร ? เปลี่ยนจาก Fixed ให้เป็น Growth ได้ยังไงบ้าง ?!

Mindset หรือ วิธีคิดมีผลอย่างมากต่อชีวิตเรา เพราะมันเป็นตัวกำหนดว่าเราจะมองโลกและตอบสนองต่อสถานการณ์ต่างๆอย่างไร คนที่มีทัศนคติเชิงบวกมักจะมองเห็นโอกาสในปัญหา และมีแรงผลักดันที่จะเอาชนะอุปสรรค ในขณะที่คนที่มีทัศนคติเชิงลบอาจจะท้อแท้ง่ายและยอมแพ้เมื่อเจอความยากลำบาก ทัศนคติของเราจึงส่งผลโดยตรงต่อการตัดสินใจ การกระทำ และผลลัพธ์ในชีวิต การฝึกฝนให้มีทัศนคติที่ดีจึงเป็นกุญแจสำคัญสู่ความสำเร็จและความสุขในชีวิต และในบทความนี้ DIYINSPIRENOW จะพาผู้อ่านไปทำความรู้จักกับวิธีคิดที่เน้นการเติบโต ก้าวไปข้างหน้า และเรียกว่าเป็น Mindset ควรมีหากคุณเป็นคนที่อยากประสบความสำเร็จค่ะ

ชวนปรับวิธีคิด ให้คิดแบบมี Growth Mindset คืออะไร ? มาหาคำตอบไปพร้อมๆ กัน !

ในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและเต็มไปด้วยความท้าทาย การพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องเป็นสิ่งสำคัญ และแนวคิดหนึ่งที่ได้รับความสนใจอย่างมากในช่วงหลายปีที่ผ่านมาคือ “Growth Mindset” หรือกรอบความคิดแบบเติบโต ซึ่งเสนอโดย Carol Dweck นักจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด แนวคิดนี้เชื่อว่าความสามารถและความฉลาดของมนุษย์สามารถพัฒนาได้ผ่านความพยายาม การเรียนรู้ และประสบการณ์ ต่างจาก “Fixed Mindset” หรือกรอบความคิดแบบตายตัว ที่มองว่าความสามารถเป็นสิ่งที่ติดตัวมาแต่กำเนิดและไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ การเข้าใจ และนำ Growth Mindset มาปรับใช้จึงเป็นกุญแจสำคัญสู่การพัฒนาตนเองและความสำเร็จในทุกด้านของชีวิต มาทำความเข้าใจกับกรอบความคิดนี้ให้มากขึ้นในบทความนี้กันค่ะ

Fixed Mindset และ Growth Mindset คืออะไร ?

Fixed Mindset และ Growth Mindset เป็นแนวคิดเกี่ยวกับทัศนคติต่อความสามารถและการพัฒนาตนเอง ซึ่งมีความแตกต่างกันอย่างมาก ลองมาทำความเข้าใจทั้งสองแนวคิดนี้กันให้มากขึ้นกันนะคะ

・Fixed Mindset (กรอบความคิดแบบตายตัว)

คนที่มี Fixed Mindset มักเชื่อว่าความสามารถ ความฉลาด และพรสวรรค์เป็นสิ่งที่ติดตัวมาแต่กำเนิด ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้มากนัก ซึ่งพวกเขามักจะ

1. กลัวความล้มเหลว มองว่าความผิดพลาดคือการพิสูจน์ว่าตนไม่มีความสามารถ
2. หลีกเลี่ยงความท้าทาย เพราะกลัวว่าจะแสดงให้เห็นถึงข้อจำกัดของตน
3. มองความพยายามว่าเป็นสิ่งไร้ประโยชน์ เพราะเชื่อว่าถ้ามีความสามารถจริงก็ไม่ต้องพยายามมาก
4. รับคำวิจารณ์ได้ยาก มองว่าเป็นการโจมตี
5. มองว่าความสำเร็จของผู้อื่นเป็นการคุกคามตัวเอง

ซึ่งถ้าหากว่าเรามี Fixed Mindset อยู่เป็นประจำ ชีวิตของเขาอาจมีลักษณะดังนี้

1. ความก้าวหน้าในชีวิตจะถูกจำกัด เพราะมักจะหลีกเลี่ยงความท้าทายและโอกาสใหม่ๆ ด้วยกลัวว่าจะล้มเหลวหรือดูไม่ฉลาด ทำให้พลาดโอกาสในการเรียนรู้และเติบโต
2. มักจะรู้สึกกดดันที่ต้องพิสูจน์ตัวเองอยู่ตลอดเวลา เพราะเชื่อว่าความสามารถเป็นสิ่งตายตัว จึงพยายามแสดงให้คนอื่นเห็นว่าตนเก่งอยู่แล้ว แทนที่จะมุ่งเน้นที่การพัฒนาตนเอง
3. อาจมีปัญหาในการรับมือกับความล้มเหลวหรืออุปสรรค เพราะมองว่าสิ่งเหล่านี้เป็นการตัดสินคุณค่าของตัวเอง ทำให้ท้อแท้ง่ายและอาจยอมแพ้เมื่อเจอปัญหา
4. ความสัมพันธ์กับผู้อื่นอาจไม่ราบรื่น เพราะมักจะเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นอยู่เสมอ และอาจรู้สึกไม่พอใจเมื่อเห็นคนอื่นประสบความสำเร็จ
5. การเรียนรู้และพัฒนาทักษะใหม่ๆ จะเป็นไปอย่างช้าๆ เพราะไม่เชื่อในพลังของการฝึกฝนและความพยายาม ทำให้ไม่อยากลองทำสิ่งที่ตนไม่ถนัด
6. อาจมีปัญหาด้านสุขภาพจิต เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล หรือภาวะซึมเศร้า เนื่องจากกดดันตัวเองมากเกินไปและไม่สามารถยอมรับข้อผิดพลาดได้
7. โอกาสในการประสบความสำเร็จในระยะยาวอาจน้อยลง เพราะไม่กล้าที่จะออกจากพื้นที่ปลอดภัยของตัวเอง และไม่เปิดรับโอกาสใหม่ๆ ที่อาจนำไปสู่ความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่กว่า

อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจว่า Mindset สามารถเปลี่ยนแปลงได้ การตระหนักรู้ถึงผลกระทบของ Fixed Mindset เป็นก้าวแรกสู่การพัฒนาไปสู่ Growth Mindset ซึ่งจะช่วยเปิดโอกาสให้ชีวิตมีความก้าวหน้าและเติมเต็มมากขึ้นได้ค่ะ

・Growth Mindset (กรอบความคิดแบบเติบโต)

ในทางตรงกันข้าม คนที่มี Growth Mindset จะเชื่อว่าความสามารถและความฉลาดสามารถพัฒนาได้ผ่านความพยายาม การฝึกฝน และประสบการณ์ ซึ่งพวกเขามักจะ

1. มองความท้าทายเป็นโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนา
2. เห็นคุณค่าของกระบวนการเรียนรู้ ไม่ใช่แค่ผลลัพธ์
3. มองความล้มเหลวเป็นโอกาสในการเรียนรู้และปรับปรุง
4. เชื่อในพลังของความพยายามและการฝึกฝน
5. รับฟังคำวิจารณ์อย่างเปิดใจ และนำมาใช้ในการพัฒนาตนเอง
6. ได้แรงบันดาลใจจากความสำเร็จของผู้อื่น

การมี Growth Mindset ช่วยให้คนเรามีความยืดหยุ่นทางจิตใจมากขึ้น กล้าเผชิญกับความท้าทาย และมีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จในระยะยาวมากกว่า เพราะพวกเขาไม่ถูกจำกัดด้วยความเชื่อเกี่ยวกับขีดความสามารถของตนเอง แต่พร้อมที่จะเรียนรู้และพัฒนาอยู่เสมอ แต่การพัฒนา Growth Mindset ไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องเก่งไปหมดทุกเรื่อง แต่เป็นการเปิดใจยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้น ยอมรับว่าเราสามารถพัฒนาตนเองได้ ถ้าเราลงมือทำและไม่ยอมแพ้นั่นเองค่ะ

ทำไม Growth Mindset ถึงสำคัญ ?

เราทราบแล้วว่า Growth Mindset แปลว่า วิธีคิดที่ต้องการจะเติบโตก้าวหน้าและมีการพัฒนาตัวเอง ซึ่งแนวคิดแบบนี้ มีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของคนเรามากๆ ทั้งยังช่วยให้เราก้าวข้ามปัญหาอุปสรรคต่างๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตได้ ข้อดีของการมี Growth Mindset คืออะไรบ้าง ไปดูกันค่ะ

1. ทำให้เราเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต

คนที่มี Growth Mindset จะมองว่าตัวเองสามารถเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ได้เสมอ มีความเชื่อเรื่อง Lifelong Learning หรือการเรียนรู้ตลอดชีวิต ไม่ว่าจะอายุเท่าไหร่ เช่น คุณยายวัย 70 ที่เริ่มเรียนวาดรูป หรือคุณลุงที่หัดใช้สมาร์ทโฟนตอนเกษียณ พวกเขาไม่คิดว่า “แก่แล้ว เรียนไม่ไหว” แต่กลับคิดว่า “ลองดูสิ น่าสนุกดี”

2. ช่วยให้เรารับมือกับปัญหาได้ดีขึ้น

เวลาเจอปัญหาหรือทำอะไรพลาด คนที่มี Mindset แบบนี้ จะไม่ท้อแท้หรือคิดว่าตัวเองไม่เก่ง แต่จะมองว่านี่เป็นโอกาสได้เรียนรู้ เช่น ถ้าสอบตก แทนที่จะคิดว่า “ฉันโง่” ก็จะคิดว่า “คราวหน้าฉันต้องเตรียมตัวให้ดีกว่านี้”

3. ทำให้เราพัฒนาตัวเองอยู่เสมอ

คนที่มีวิธีคิดแบบเติบโตจะชอบฝึกฝนและพยายาม เพราะเชื่อว่ายิ่งพยายาม ยิ่งเก่งขึ้น เหมือนนักกีฬาที่ซ้อมทุกวัน หรือนักดนตรีที่ฝึกเล่นเครื่องดนตรีอย่างสม่ำเสมอ

4. ช่วยเพิ่มความมั่นใจ

เมื่อเชื่อว่าตัวเองสามารถพัฒนาได้ ก็จะกล้าลองทำสิ่งใหม่ๆ โดยไม่กลัวว่าจะทำไม่ได้ เช่น กล้าสมัครงานที่ท้าทาย หรือกล้าเรียนภาษาใหม่ เพราะรู้ว่าถึงตอนแรกจะยาก แต่ถ้าพยายามก็จะทำได้

5. ช่วยให้เรามีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น

คนที่มี Growth Mindset มักจะเปิดรับความคิดใหม่ๆ และวิธีแก้ปัญหาแบบแปลกๆ เพราะไม่กลัวที่จะลองผิดลองถูก เช่น ในบริษัท พนักงานที่มีวิธีคิดแบบเติบโตก็อาจจะเสนอไอเดียใหม่ๆ ในการทำงาน แม้จะไม่แน่ใจว่าจะสำเร็จหรือไม่ หรือเด็กที่มี Mindset แบบนี้ก็อาจคิดวิธีแก้โจทย์คณิตศาสตร์แบบแปลกๆ ที่ไม่เหมือนในตำรา เป็นต้น

โดยสรุป Growth Mindset คืออะไรที่ทำให้เรากล้าที่จะเรียนรู้ ลองผิดลองถูก และพัฒนาตัวเองอยู่เสมอ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญมากในโลกที่เปลี่ยนแปลงเร็วแบบทุกวันนี้

เราทุกคนล้วนมี Mindset ทั้งสองแบบอยู่ในตัวจริงหรอ ?

จริงๆ แล้ว เราทุกคนมีทั้ง Fixed Mindset และ Growth Mindset อยู่ในตัว ไม่ใช่ว่าจะมีแค่อย่างใดอย่างหนึ่ง แต่อาจมีสัดส่วนที่แตกต่างกันไปในแต่ละคนและแต่ละสถานการณ์ ลองมาดูรายละเอียดให้เข้าใจมากขึ้นจากตัวอย่างในชีวิตประจำวันกันนะคะ

1. เราทุกคนมีวิธีคิดทั้งสองแบบ : เหมือนเรามีเสื้อสองตัวในตู้ ตัวหนึ่งคือ Fixed Mindset อีกตัวคือ Growth Mindset เราสวมสลับกันไปมาตามสถานการณ์ ตัวอย่างเช่น A อาจคิดว่าตัวเองวาดรูปไม่เก่ง และไม่มีทางเก่งขึ้นได้ (Fixed) แต่กลับเชื่อว่าสามารถพัฒนาทักษะการทำอาหารได้ (Growth)
2. ความคิดเปลี่ยนไปตามสถานการณ์ : บางวันเราใส่เสื้อ Growth บางวันเราใส่เสื้อ Fixed ขึ้นอยู่กับว่าเราเจออะไรในวันนั้น ตัวอย่างเช่น วันที่สบายๆ B อาจคิดว่า “ฉันต้องฝึกพูดอังกฤษให้เก่งขึ้นได้” แต่วันที่เครียดๆ อาจคิดว่า “ฉันไม่มีทางพูดอังกฤษได้คล่องหรอก”
3. สังคมก็มีส่วนทำให้เรามี Fixed Mindset : คล้ายๆ กับที่เพื่อนๆ ที่ชอบชวนเราใส่เสื้อตัวเดิมๆ โดยไม่รู้ตัว หรือ ครูที่ชมว่า “หนูเก่งคณิตศาสตร์จัง ฉลาดมาก” แทนที่จะชมว่า “หนูพยายามทำโจทย์ยากๆ ดีมาก”
4. มนุษย์เราชอบอยู่กับสิ่งที่คุ้นเคย : เหมือนเราชอบใส่เสื้อตัวเดิมๆ เพราะใส่สบาย ไม่ต้องลองอะไรใหม่ๆ เช่น C อาจไม่อยากลองเรียนเต้นเพราะกลัวเขินและทำไม่ได้ จึงยึดติดกับกีฬาที่เล่นเป็นอยู่แล้ว
5. เราสามารถฝึกให้มี Growth Mindset มากขึ้นได้ : เหมือนการค่อยๆ ใส่เสื้อ Growth บ่อยขึ้น จนเริ่มรู้สึกสบายและคุ้นเคย เช่น แทนที่จะคิดว่า “ฉันทำไม่ได้” ฝึกเปลี่ยนเป็น “ฉันยังทำไม่ได้ แต่ถ้าฝึกฝนก็น่าจะทำได้”
6. บางทีเราคิดว่าใส่เสื้อ Growth แล้ว แต่จริงๆ ยังเป็นเสื้อ Fixed : บางทีเราก็ใส่เสื้อ Growth ทับเสื้อ Fixed โดยไม่รู้ตัว ตัวอย่างเช่น D บอกว่าตัวเองชว่าอบเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ แต่พอมีคนวิจารณ์ผลงาน กลับรู้สึกเสียใจและไม่อยากทำต่อ

สรุปคือ เราไม่จำเป็นต้องทิ้งเสื้อ Fixed ไปเลย แต่พยายามเลือกใส่เสื้อ Growth ให้บ่อยขึ้น โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่ท้าทายหรือเจอปัญหา แค่นี้ก็จะช่วยให้เราพัฒนาตัวเองได้มากขึ้นแล้วค่ะ

อยากมี Growth Mindset ต้องทำยังไงดี ?

หลังจากที่เราพอจะรู้แล้วว่า Growth Mindset คืออะไร คราวนี้มารู้ถึงวิธีการที่จะเปลี่ยนแปลงตนเองกัน โดยเฉพาะใครที่มีวิธีคิดแบบ Fixed Mindset และต้องการที่จะพัฒนาเปลี่ยนแปลงความคิดตนเองไปสู่วิธีคิดแบบ Growth Mindset จะทำอย่างไรได้บ้าง มาดู 5 วิธีที่ทำตามได้ง่ายๆ กันเลย

1. ลองใช้กลยุทธ์การเรียนรู้ที่แตกต่างกัน : เพราะไม่มีรูปแบบการเรียนรู้ที่เหมาะหรือใช้ได้ผลกับทุกคน บางอย่างอาจไม่เหมาะกับเรา ดังนั้น ควรเรียนรู้เกี่ยวกับวิธีต่างๆ ในการฝึกตัวเองเพื่อพัฒนาทักษะใหม่ๆ หรือวิธีโต้ตอบกับกลุ่มคนใหม่ หรือเพื่อสำรวจสถานการณ์ใหม่ๆ เพื่อสามารถค้นพบความสามารถที่เราอาจจะไม่รู้ว่ามีอยู่ด้วยซ้ำ
2. หยุดขอความเห็นชอบจากผู้อื่น : บางครั้งความคิดเห็นจากคนอื่นก็เบี่ยงเบนความมุ่งมั่นตั้งใจของเราได้เช่นกัน ลองฝึกเชื่อตัวเองดูบ้าง ยอมรับความคิดของตัวเองมากขึ้น และเรียนรู้ที่จะเชื่อใจตัวเอง เพราะเราเป็นคนเดียวที่จะรู้ถึงศักยภาพของตนเอง
3. ตั้งเป้าหมาย : การมีเป้าหมายในชีวิต เช่น Ultimate Goal จะช่วยให้เรามีสิ่งยึดเหนี่ยวในใจ เหมือนถูกขับเคลื่อนด้วยจุดประสงค์บางอย่าง และต้องหาหนทางไปให้ถึงเป้าหมายนั้นๆ ให้ได้ ซึ่งจะทำให้เราเกิดการพัฒนาตนเอง ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค และมีความคิดแบบ Growth Mindset เพิ่มมากขึ้น
4. ฟังคำวิจารณ์ : คำวิจารณ์บางอย่างจากคนรอบตัวนั้นช่วยให้เราเห็นมมองที่แตกต่างออกไป เราอาจได้รับคำแนะนำดีๆ ที่สามารถนำไปปรับใช้ได้จริงและให้ผลลัพธ์ที่ดีมากกว่าเดิม หากเราเปิดใจรับฟังคำแนะนำจะทำให้เราพัฒนาความคิดได้ง่ายขึ้น
5. ไม่ปิดกั้นตัวเอง : หลายๆ ครั้งการเติบโตพัฒนาเกิดขึ้นจากประสบการณ์ใหม่ๆ หรือความผิดพลาดใหม่ๆ ที่กลายเป็นบทเรียนของเราในภายหลัง การปิดกั้นตัวเองโดยการไม่ลองทำสิ่งใหม่ ไม่ก้าวออกจากกรอบเดิมๆ ก็ทำให้เราไม่เกิดการเรียนรู้พัฒนา และไม่อาจสร้าง Growth Mindset ได้ ดังนั้น ลองเปิดใจให้กับสิ่งต่างๆ ดู และไม่ปิดกั้นตัวเอง อาจทำให้เราเติบโตอย่างก้าวกระโดดเลยก็ได้นะคะ

Inspire Now ! : Growth Mindset คือวิธีคิดที่ช่วยให้เรามีการเติบโตและพัฒนาตัวเองได้มากขึ้น ทำให้เรากล้าลองสิ่งใหม่ๆ กล้าทำในสิ่งที่ไม่เคยทำมาก่อน และเชื่อมั่นในความสามารถและศักยภาพของตัวเอง เชื่อว่าตัวเองจะประสบความสำเร็จ หรือถ้าเกิดความล้มเหลวขึ้นก็ยังสามารถรับมือกับความล้มเหลวนั้นๆ ได้ และพร้อมที่จะก้าวต่อไป ซึ่งการมีวิธีคิดแบบนี้ จะช่วยให้เรามีการเติบโตในชีวิตและเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิมได้อย่างแน่นอนค่ะ

DIYINSPIRENOW ทำให้ฉันเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิมใช่ไหม ? ใครมี Fixed Mindset หรือว่า Growth Mindset ยังไงกันอยู่ แล้วพัฒนาตัวเองยังไงอยู่บ้าง มาคอมเมนต์แบ่งปันประสบการณ์กันบ้างนะคะ ♡